Yerinden edilmiş Ukraynalılara yardım eden Rus gönüllülerin sessiz protestosu
BM’nin Aralık 2022 sonu itibarıyla yaptığı sayıma göre, yaklaşık 1,3 milyon Ukraynalı Rusya topraklarında yerinden edildi
Galina Artiomenko Şubat 2022’deki saldırı nedeniyle Rusya’da yerlerinden edilen Ukraynalılara yardım etmek için bir buçuk yıldır para topluyordu.Temmuzun ortasında aniden kendisinin ve diğer iki gönüllünün banka kartları bloke edildi. “Bankaya göre, tahsilatlarımız ‘şüpheli hedefler’ peşindeydi” diyor tiksintiyle ve “harcanan her rubleyi” haklı çıkarabildiğini iddia ediyor.
Bu abluka, Ukrayna’ya yönelik saldırıyı eleştirenlere yönelik baskıların tüm hızıyla devam ettiği bir ülkede, onların insani taahhütlerinin şüphe hedefi olduğunu gösteriyor. St. Petersburg’daki (kuzeybatı) diğer gönüllülerle birlikte, Galina internette bağış çağrılarını yaydı. Toplanan parayla, çatışmalar nedeniyle Rusya topraklarına ulaşmak zorunda kalanlar için kıyafet, ilaç ve gıda ürünleri satın alıyor.
Ukraynalıları Saint Petersburg istasyonunda kabul ediyor. Rusya’dan Avrupa Birliği’ne (AB) gitmeye çalışmak için kalacak yer bulmalarına, iş bulmalarına veya idari prosedürleri yerine getirmelerine yardımcı oluyor. “Ukraynalılara yardım eden ancak güvenlik nedeniyle bu konuda konuşmamayı tercih eden binlerce insan var. Her ne kadar gözden düşen insanlara yardım etmeyi yasaklayan bir yasa olmasa da” diye belirtiyor.
Şiddetlenen baskı bağlamında, pek çok gönüllü çatışmalar ve mültecilere yaptıkları yardımlar hakkında konuşmayı reddediyor Kiev ile işbirliği yapmak veya Rus ordusunu aşağılamakla suçlanan isimsiz kişileri tutuklayan yetkililerin dikkatini çekme korkusuyla.
Soyadını gizli tutmayı tercih eden 43 yaşındaki gönüllü Liudmila’ya göre, bu Rusların çoğu, konumlarını açıkça ifade edemeyen ve kurbanlara yardım ederek vicdanlarını rahatlatamayan “pasifist”. Lioudmila, “Boş boş oturamayız, bizimkinden daha kötü durumda olan ve acı çekenlere yardım etmeliyiz” diye vurguluyor. Galina, “Var olmamızın tek yolu bu” diyor.
BM’nin Aralık 2022 sonu itibarıyla yaptığı sayıma göre, yaklaşık 1,3 milyon Ukraynalı Rusya topraklarında yerinden edildi. Moskova, STK’ların sorguladığı bir rakam olan 5 milyondan fazla kişinin bulunduğunu tahmin ediyor. Bazıları özellikle AB sınır bölgesinde transit halindedir. Bazıları ise ülkede kalmak istediklerini söylüyor.
Kiev ise Kremlin’i Ukraynalıları Rusya’ya sınır dışı etmekle ve onlara Rus pasaportu almaları için baskı yapmakla suçluyor. Uluslararası Ceza Mahkemesi Mart ayında Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve çocuklarının vasisi Maria Lvova Belova hakkında, çocukları “yasadışı sınır dışı etme savaş suçu” nedeniyle tarihi bir tutuklama emri çıkardı. Moskova bunu reddediyor ve yerinden edilen kişilerin gönüllü olarak geldiklerini veya kendi güvenlikleri için tahliye edildiklerini garanti ediyor.
Rusya’da mültecilere yardım eden dayanışma ağları saldırının başlangıcından bu yana aktif olarak faaliyet gösteriyor. AFP, iş günlerinden birinde Galina’nın yanındaydı. Gönüllü ev ürünlerini satın alıyor ve bunları Ukraynalılar için temel eşyaların toplandığı bir toplama noktasına bırakıyor.
“Gumsklad” adı verilen ve her gün açık olan merkez, günde en fazla on yararlanıcı aileyi ağırlıyor. Çok sayıda rafta ayakkabılar, giysiler, yiyecekler ve aletler var. Daha sonra çatışmaların devam etmesine rağmen Moskova’nın bahardan bu yana fethini iddia ettiği doğu Ukrayna’daki Bakhmut kentinden gelen Elena ve Igor için şehir merkezindeki bir mağazadan gözlük almak üzere dışarı çıkıyor.
Moskova merkezli STK Mayak.fund’un daha fazla kaynağı var. 49 yaşındaki gönüllü Yulia Makeyeva’ya göre, 2022’deki akın kayıtlarından sonra şu anda günde 50 kişiye kadar insan kabul ediliyor. Ona göre duygusal faktör, mültecilerin çektiği acılar karşısında yönetilmesi en zor faktör. “Enerjiyi korumak ve umut etmek için belli bir mesafeyi korumaya çalışıyorum, aksi halde çalışamıyorum, sadece ağlıyorum” diye özetliyor.
O gün, yaklaşık bir yıl önce Ukrayna’nın Kupiansk şehrinden 7 ve 3 yaşlarındaki iki çocuklarıyla birlikte kaçan Yulia ve kocası Alexander, bombalamalar altında nasıl hayatta kalmak zorunda kaldıklarını gözyaşları içinde anlatıyor. Yulia “Ben sadece barış istiyorum” diyor.
